Hỏi: Ở đây niệm Phật, trên Tây phương trong ao thất bảo nở ra một đoá sen. Nếu tinh tấn, sen lớn dần; còn nếu giải đãi, hoa sẽ tàn rụng, có đáng tin không?
Trả lời: Điều này dễ hiểu. Thí như chiếc gương lớn, có vật gì để trước mặt, liền hiện hình vật ấy. Lại như lầu các của Thọ-đề-già ở thành Vương-xá, chẳng qua chỉ được làm bằng bạch ngân, lưu li, mà trong bức tường có thể hiện ra hết những việc trong thành. Huống hồ cõi thanh tịnh trang nghiêm của Phật A-di-đà ? Ở đây niệm Phật, nước kia sen nở, không có gì đáng nghi.
Hỏi: Đới nghiệp vãng sanh, được bất thoái chuyển. Vậy thì khi sanh tiền, duyên đời chưa hết, sao không lo sự nghiệp thế gian, đợi lúc lâm chung, rồi niệm Phật cũng được?
Trả lời: Đó là tà thuyết. Có ý niệm này, chính mình lầm; nói ra lời này, làm người khác lầm. Người ác khi lâm chung, niệm Phật vãng sanh, là nhờ thiện căn đời trước, lại gặp được thiện tri thức, mới được may mắn này. Đó chỉ là một trong ngàn vạn người, đâu phải ai lâm chung, cũng được như vậy! Quần Nghi Luận nói: “Ở đời có mười hạng người, lâm chung không thể niệm Phật. 1. Không gặp thiện tri thức, 2. Nghiệp luỵ trói thân, không rảnh niệm Phật, 3. Bị bệnh cấm khẩu, 4. Cuồng loạn, 5. Hoặc gặp nước lửa, 6. Gặp lang sói, 7. Bạn ác phá hoại tín căn, 8. Ăn no quá độ, hôn mê đột tử, 9. Chết trận, 10. Trược chân núi cao. Gặp mười nạn này, khó mà niệm Phật. Cho dù bệnh nhẹ mà chết, thì khi tứ đại phân ly, cũng không tránh khỏi phong đao cắt thể, sợ hãi hoảng loạn, đâu rảnh an tâm niệm Phật? Lại hoặc nghiệp duyên chưa hết, niệm đời chưa thôi, gia tài chưa chia, hậu sự chưa liệu, mà còn tìm thầy coi bói, nhiễu loạn tâm thần, con kêu vợ khóc, kinh hoảng bên tai, ngay lúc này, mà muốn họ thung dung niệm Phật, mong họ nhất tâm bất loạn, hoàn toàn không có lý này. Cho nên người xưa nói: “Chớ đợi tuổi già mới niệm Phật, mồ hoang lắm kẻ tuổi còn xanh”. Lại nói: “Bình thời khuyên ai niệm Phật, đều nói tôi bận, một khi vô thường đến, bận mấy cũng thôi”. Người ta ở đời, đâu được bao lâu, nhân khi chưa già chưa bệnh này, bỏ hết duyên đời, sống một ngày, niệm Phật một ngày, công phu một giờ, tu tịnh nghiệp một giờ. Không thế, một khi mất thân người, vạn kiếp khó tìm lại được!
Trích Tây Quy Trực Chỉ
Chu An Sĩ