Quang đã cao tuổi rồi, chuyện thù tiếp ngày một nhiều. Suốt mười năm qua bận bịu với loại chuyện bên ngoài này, công phu của chính mình thật khó thể chuyên tinh. Nếu nay chẳng đi theo đường khác, chắc sẽ bận bịu đến chết, đã vô ích cho người mà còn tổn hại cho mình. Hiện thời tất cả các sách Văn Sao, An Sĩ Toàn Thư, Quán Âm Tụng, Thọ Khang Bảo Giám, Gia Ngôn Lục, Di Đà Kinh Bạch Thoại Chú, Cảm Ứng Thiên Trực Giảng, mỗi thứ đều cho tạo bốn bức Chỉ Bản. Lại còn có bản in cỡ nhỏ in bằng giấy báo của các cuốn Học Phật Thiển Thuyết, Trợ Giác Quản Kiến, Sơ Cơ Học Phật Trích Yếu Hợp Biên, Sát Sanh Phóng Sanh Hiện Báo Lục của Giang Thận Tu, Giới Sát Phóng Sanh Văn Hợp Biên của các vị như Liên Trì v.v..., Cách Ngôn Liên Bích (cuốn này do ông Trương Thụy Tăng nhờ in), Gia Đình Bảo Giám, Kỷ Văn Đạt Bút Ký Trích Yếu, bảy loại sách này cũng cho làm thành bốn bức Chỉ Bản. Sau này hễ có ai phát tâm muốn in, cứ liên lạc thẳng với Đại Trung Thư Cục hoặc sở quản trị nhà tù Tào Hà Kính. Do vậy, cũng không cần Quang phải lo liệu nữa!
Chỉ dựa theo thiên tư của chính mình để tu trì
Lời ông nói quá sức lớn lối! Phật pháp ví như biển cả, ai có thể một hơi uống cạn, một bước đạp tận đáy? Chỉ dựa theo thiên tư của chính mình để tu trì. Dùng những điều ấy để tự hành, lại dùng những điều ấy để dạy người, dẫu chưa thể thấu triệt trọn vẹn các pháp, chỉ cần nương theo pháp môn tín nguyện niệm Phật cầu sanh Tây Phương này thì nào có thiếu sót chi? Ông nói lời khó khăn nhất trong các việc khó rồi lại muốn xin thưa hỏi dài dòng, Văn Sao chẳng đủ để giáo huấn ư? Kinh, luận, ngữ lục của Tịnh Độ đều chẳng đáng để y chỉ ư?
Lời di chúc khẩn yếu là giữ gìn thân thể. Tấm thân của ông quan hệ đến cả nhà, cha ông đã ra ngoại quốc rồi. Trong nhà ông còn có mẹ, cậu em thứ hai và cô em gái nhỏ đều trông cậy vào ông. Nếu ông chẳng biết thận trọng giữ thân, cả nhà sẽ nguy lắm. Xét theo tánh cách của ông, cũng trọn chẳng đến nỗi dâm đãng, nhưng trong vòng vợ chồng cũng nên điều độ, chớ nên mặc sức tham ưa khoái lạc. Đối với những điều kỵ húy trong Thọ Khang Bảo Giám, hãy nên suy xét kỹ càng, ghi nhớ. Cũng nên bảo Sư Thiệu đọc kỹ, ngõ hầu được sống hạnh phúc đến già, cùng được sống lâu, khỏe mạnh.
Há có phải do bổn mạng từ lúc sanh ra đã như thế?
Những kẻ thanh xuân ở góa trong cõi đời cũng như những người cưới vợ chưa được mấy chốc vợ đã chết, mười phần hết tám chín là do chẳng biết tự thận trọng đến nỗi uổng mạng! Há có phải mỗi trường hợp đều do bổn mạng từ lúc sanh ra đã như thế ư? Nếu La Tế Đồng, thương nhân X… và đứa con của thương gia Y… đọc kỹ Thọ Khang Bảo Giám, đã biết rành rẽ những điều kỵ húy, há có chuyện bị chết ngay ư? Quang thương bọn họ vô tri, nên mới đặc biệt biên tập sách này (đã in năm vạn cuốn). Sợ ông nghĩ “ta chẳng đến nỗi phạm tà dâm, cần gì phải đọc sách ấy!” Vậy là sai lầm quá đỗi rồi! Hoàng đế Đồng Trị cũng do bệnh chưa lành mà ân ái nên phải chết.
Chuyện này quả thật là đạo trọng yếu để giữ thân yên đời. Thuở xưa, hoàng đế còn sai viên quan truyền lệnh dùng mõ gỗ đi khắp nẻo đường (tức đường sá, ngõ ngách trong thôn làng) để bảo ban. Nay thì cha mẹ cũng chẳng bảo ban con cái, đến khi con phạm phải những điều kỵ húy chết mất rồi, chỉ biết gào khóc, há chẳng đáng buồn quá sức ư? Tôi có tình thâm giao với cha ông, mẹ ông mà vợ chồng ông lại quy y [với tôi], tôi xem vợ chồng ông như con cái vậy. Vì thế mới nói lôi thôi như thế này. Những vị thiện tri thức khác quyết chẳng nói đến chuyện này, chẳng biết ông có nghĩ lời Quang là đúng hay không? Những điều khác đã có trong kinh điển, nên Quang chẳng cần phải nói nữa! (Ngày mồng Hai tháng Hai năm Kỷ Tỵ - 1929)
Ảnh: Tượng Phật A Di Đà làm bằng gỗ tử đàn.
Đoạn đầu: Hiện thời tất cả các sách Văn Sao, An Sĩ Toàn Thư, Quán Âm Tụng, Thọ Khang Bảo Giám, Gia Ngôn Lục, Di Đà Kinh Bạch Thoại Chú, Cảm Ứng Thiên Trực Giảng...
Đây là những sách cần thiết cho hành giả Tịnh Độ, để tu Tịnh nghiệp cũng như tu các trợ hạnh trợ duyên khác. Pháp môn Tịnh Độ lấy Tín Nguyện niệm Phật làm tông chỉ tu tập, ngoài ra thì cũng phải tu kèm các Pháp trợ hạnh khác như: Giữ vẹn luân thường, trọn hết bổn phận [Hiếu đễ trung tín, tu Tịnh nghiệp tam phước], dứt lòng tà, giữ lòng thành, đừng làm các điều ác, vâng làm các điều thiện [giữ giới, hành thiện, tu Lục độ vạn hạnh], kiêng giết, ăn chay, phóng sanh, tự hành, khuyên người... Thời buổi hiện nay những cái này càng cần thiết, càng trở nên quan trọng trong tu học, chứ không phải nói càng về sau càng phải tinh chuyên rồi phế bỏ hết gì đó đâu nhé! Bởi vì sao? Đó là do càng về sau, càng đi vào thời Mạt Pháp, thì thế đạo nhân tâm con người càng xuống cấp trầm trọng, cho nên người học Phật chúng ta cần phải nổ lực học tập hòng vực dậy cái thế đạo nhân tâm này, trước hết là cho bản thân rồi đến người thân, gia đạo, xóm giềng, xã hội... Như thế việc học đạo mới vững vàng, chắc chắn được, không bị mất gốc, mất nền tảng căn bản. Nói chung cái gì càng suy yếu thì càng phải ra sức vun bồi lại vậy. Thật ra thời trước thành tựu nhiều đó cũng một phần lớn là do các yếu tố nền tảng này vốn còn đầy đủ, vững mạnh, bởi đây là những yếu tố then chốt để gầy dựng Tín Nguyện tâm, cũng như giữ đạo tâm đạo lực xuyên suốt cả một quãng đời học đạo dài dằng dặc vậy. Chúng ta cứ thử kiểm nghiệm lại xem, chẳng hạn những ai giữ giới không tốt, hay bị phạm giới này kia, có ai giữ được đường đạo yên ổn, lâu bền được không? Cho nên, chẳng thà trước đây không tốt, hay xấu ác này kia, nhưng một khi đã phát tâm tu tập thì phải sửa đổi, hướng thiện, khắc kỷ giữ lễ, không được buông lung, phóng túng như trước nữa, chứ còn một khi đã bước chân vào đạo rồi mà còn phóng dật phạm giới này kia thì kiểu gì cũng bị gãy gánh giữa đường.
Bởi vậy, đừng nghĩ thời nay Kinh Chú này kia không còn quan trọng nữa, rằng chỉ một câu A Di Đà Phật niệm tới cùng là được rồi. Dạ vâng, đó là nói với những dạng các bậc cao niên, các cụ già, hay những người đã xong hết bổn phận ở thế gian rồi thì được, có thể buông xuống tất cả, chỉ niệm một câu Phật hiệu mà về. Chứ còn dạng còn trẻ khỏe, thanh niên hay trung niên gì đó, còn trách nhiện bổn phận bề bề ra đó mà bảo chỉ một câu Phật hiệu là đủ, chẳng cần biết Kinh giáo, trước tác, hay lời dạy của Chư Phật, Chư Tổ Sư, Bồ Tát, Thánh Hiền... đó chính là những lời ngụy tạo cho thói lười biếng, không chịu khó trong học đạo, rồi kiểu đó trước sau gì cũng bị đào thải khỏi đường đạo, thật sự vậy, hay chí ít cũng sẽ gặp đủ loại chướng ngại trên đường đạo, rồi cuối cùng khả năng thành tựu cũng chẳng sáng sủa gì!
Đoạn tiếp: Phật pháp ví như biển cả, ai có thể một hơi uống cạn, một bước đạp tận đáy? Chỉ dựa theo thiên tư của chính mình để tu trì. Dùng những điều ấy để tự hành, lại dùng những điều ấy để dạy người, dẫu chưa thể thấu triệt trọn vẹn các pháp, chỉ cần nương theo pháp môn tín nguyện niệm Phật cầu sanh Tây Phương này thì nào có thiếu sót chi?
Thật sự rằng, với đa phần phàm phu chúng ta, việc tu hành học Phật để một đời này vãng sanh liễu thoát sanh tử đã là viên mãn đường đạo rồi. Còn như ai có nhân duyên hay có thêm chút năng lực để có thể tự hành, khuyên người, với các hữu tình gần xa, như vậy càng hay, nhưng vấn đề cốt lõi vẫn là phải giải thoát cho bản thân cái đã, những cái kia chẳng qua cũng chỉ là các Pháp trợ duyên trợ hạnh không hơn không kém, bởi nhiều khi khuyên người cũng là để khuyên chính mình vậy, khuyến tấn người cũng là đang khuyến tấn mình, gọi là cùng dìu dắt, nương tựa, nâng đỡ nhau trên bước đường học đạo, ngõ hầu một đời này cùng được siêu phàm nhập thánh, liễu sanh thoát tử vậy. Cho nên, mọi thứ cần tùy duyên, tùy phận tùy lực, năng lực chúng ta tới đâu thì làm tới đó thôi, đừng cố gắng vượt ra ngoài khả năng. Thời nay cũng không phải dạng cứng nhắc rằng 'trước tự độ mình mới ra độ người' mà là cùng song song 'tự hành, khuyên người', trước hết là khuyến tu cho người thân trong gia đình, sau đến là bằng hữu, đồng đạo đồng tu với nhau, giống như cùng bổ trợ qua lại với nhau vậy, như vậy đường đạo sẽ hanh thông hơn, đỡ bị ách tắt này kia. Riêng khoảng này thì thời nay lại rất cần thiết đấy, bởi vì sao? Thời nay là thời bùng nổ thông tin truyền thông, nên việc trao đổi qua lại chia sẻ thông tin với nhau rất thuận lợi, cho dù có cách trở về mặt địa lý đi nữa, không như trước kia phải mất nhiều thời gian, công sức. Cho nên chúng ta cần tận dụng điều này trong tu học để cùng sách tấn, khuyến hóa nhau trên bước đường tu tập, đây là một điều rất hữu ích vậy.
Đoạn tiếp: Lời di chúc khẩn yếu là giữ gìn thân thể. Tấm thân của ông quan hệ đến cả nhà, cha ông đã ra ngoại quốc rồi. Trong nhà ông còn có mẹ, cậu em thứ hai và cô em gái nhỏ đều trông cậy vào ông. Nếu ông chẳng biết thận trọng giữ thân, cả nhà sẽ nguy lắm.
Nói chung trong tu học giữa đạo và đời không thể tách rời nhau được, một khi còn phải mang cái thân xác phàm này để học đạo giữa cõi tục này, cho nên cần phải giữ gìn cho thân thể khỏe mạnh, minh mẫn để làm việc, học tập, hành trì, gánh vác trách nhiệm với đời với đạo. Còn đến khi nào hết duyên với đời này thì nhẹ nhàng buông bỏ nó xuống để theo Phật về Tây thôi, chẳng có gì để mà tham luyến nữa. Bởi nói gì nói chứ, chúng ta cũng phải sống tốt thì mới tu tốt được, gọi là tốt đời đẹp đạo. Ấy là chưa kể việc làm tròn các bổn phận ở thế gian đây thật ra cũng là chúng ta đang thực hành những pháp tu vậy, tức là cũng đang là hình thức tu tập chứ chẳng phải là chẳng liên can gì đến việc học đạo cả đâu. Rằng hàng ngày chúng ta đang vận dụng Phật Pháp vào đời sống thường ngày, hay đang dùng cuộc sống thường ngày để thực hành Phật pháp vậy, hay chỉ đơn giản là chu toàn việc đời kiêm việc đạo trong mỗi ngày trôi qua, chờ đến ngày mãn phần đơm hoa kết trái. Cho nên nói Pháp môn này khế lý khế cơ trong thời Mạt này là vậy, đặc biệt thích hợp với hàng cư sĩ tại gia, sống giữa cõi đời học đạo, vẫn có thể thành tựu thù thắng. Chứ còn chẳng hạn như Thiền tông, như hàng tại gia, sống giữa phố thị đất chật người đông, xô bồ ồn náo, dễ gì tập trung công phu thiền định cho được, dù cho có cố gắng cũng chẳng tới đâu cả. Hay như trong Tịnh Độ mà chúng ta chọn đường lối gầy dựng công phu để mong đạt Nhất tâm này kia thì sao thành tựu cho nổi, với căn cơ cùng hoàn cảnh nhân duyên như thế này. Cho nên các dạng này tu gieo duyên hay 'cho vui' thì được, chứ còn để liễu thoát sanh tử một đời này thì không có cửa rồi, cuối cùng thì cũng trông mong ở Pháp Hộ Niệm cả thôi, mà dạng cả đời chẳng thành tựu được gì thì cuối đời cũng khó thể thành tựu chân thật lắm, cho nên ban đầu cần phải đi cho đúng đường đúng hướng đi, dẫu chưa tới 'đích' được thì cuối đời sẽ rất dễ đến được 'đích' vậy. Chứ còn dạng tâm niệm như cả đời 'luyện công' để cuối đời 'đánh một trận' thế thì nguy hiểm lắm lắm đấy, bởi nghiệp lực nó biết nó sẽ ra tay trước, bất ngờ, làm cho trở tay không kịp, đâu còn cơ hội đâu mà 'đánh' trận cuối nữa!
Các đoạn còn lại chúng ta cùng đọc và học tập.
Văn Sao Tam Biên, quyển 2
Thư trả lời cư sĩ Sư Khang
Đại Sư Ấn Quang
