Dạy bà tỳ-kheo-ni X… (Bà này là người xuất gia thuộc dòng dõi thế gia, viết thay cho bạn)
Tận lực trì thánh hiệu Di Đà, chán uế ưa Tịnh, tin cõi Cực Lạc kia chính là quê nhà ta vốn sẵn có
Quang âm nhanh chóng, thời thế đổi dời trong từng sát-na, chẳng ngừng nghỉ dẫu chỉ một niệm. Đấy chính là tạo vật hiện tướng lưỡi rộng dài vì khắp hết thảy chúng sanh như bà với tôi mà nói “mạng người vô thường, vinh hoa chẳng tồn tại dài lâu, hãy gấp đi theo diệu pháp vô thượng để khỏi bị trầm luân”. Bà đã nhàm bỏ vinh hoa cõi thế, phát tâm xuất gia, ắt phải nỗ lực siêng tu, chớ nên chần chừ để ngày tháng trôi qua. Một hơi thở ra khó thể giữ lại, thở ra không hít vào được nữa liền thuộc vào đời sau. Hãy nghĩ hình chất tuy thuộc Ngũ Lậu, nhưng tâm tánh vốn đủ Tam Đức. Đau đáu gột rửa tập khí nữ nhân từ bao kiếp, tận lực trì thánh hiệu Di Đà, quán cõi Sa Bà này trược ác còn hơn chuồng xí, tin cõi Cực Lạc kia chính là quê nhà ta vốn sẵn có. Chẳng cầu những phước lạc trời - người đời này, đời sau, chỉ nguyện báo hết mạng tận được Phật tiếp dẫn vãng sanh. Sáng sao chiều vậy, niệm đâu nghĩ đấy, niệm cực công thuần, cảm ứng đạo giao, đến lúc lâm chung ắt được thỏa nguyện. Đã sanh về Tịnh Độ đốn ngộ Vô Sanh, nhìn lại phú quý thế gian khác nào ánh nắng dợn, hoa đốm trên không, hệt như ngục tù, biển độc!
[Thường] “Phú quý khó học đạo...", tận lực tu Tịnh nghiệp
Nhưng muốn sanh Tịnh Độ trước hết phải đối trị nhiễm tập (những tập khí nhơ uế). Kinh Phật thường dạy: “Phú quý khó học đạo, nữ nhân cũng khó học đạo”. Ấy là vì kẻ phú quý, kiêu mạn thành tánh, xa xỉ đầy lòng, còn chưa thể khiêm cung tiếp nhận sự vật để tự chăn giữ chính mình, sao có thể dứt nghĩ, quên duyên, hư tâm cầu đạo? Nữ nhân chỉ cậy bóng sắc, thường ôm lòng ghen ghét, chẳng biết dẫu là hạng sắc nước hương trời vẫn cứ là đãy phân, túi da y như cũ! Đã tham luyến thân huyễn, sao ngộ được diệu tánh? Nhằm trị bệnh này, đức Như Lai dạy tu quán Tứ Niệm Xứ: Một là quán thân bất tịnh, hai là quán thọ là khổ, ba là quán tâm vô thường, bốn là quán pháp vô ngã. Quán này nếu thành thì tập khí yêu mến cái thân, ỷ thế sẽ tiêu diệt không còn sót, chẳng khác lò lớn nung tan mảnh tuyết. Bà vốn là nữ nhân phú quý xuất gia, phàm những tập khí kiêu ngạo, xa hoa, đẹp đẽ, bóng bảy phải triệt để vứt bỏ, chẳng để cho mảy may nào chứa chấp trong lòng thì tương lai mới có phần thoát khổ. Hiện thời, pháp yếu ma mạnh, thầy lành bạn tốt thật chẳng dễ được, phải nên tôn kính cổ nhân, lấy cổ nhân làm thầy. Tỳ Kheo Ni Truyện, Thiện Nữ Nhân Truyện, Tịnh Độ Thập Yếu, Tịnh Độ Thánh Hiền Lục hãy nên thường đọc kỹ, ngõ hầu có cái để học theo, không do đâu bị đọa vào bè ma. Gần đây Tăng - Ni đa phần không đúng pháp, chớ nên lạm thâu đồ chúng, hoại loạn Phật pháp, đấy thật là điều thiết yếu nhất. Hãy nên tận lực giữ gìn Thanh Quy, tận lực tu Tịnh nghiệp, sống làm gương cho nữ nhân, chết dự vào Liên Trì, mới khỏi phụ công trốn khỏi hầm lửa vạn trượng, đích thân làm đệ tử Như Lai. Hãy gắng sức lên, chớ quên lời ta.
Dạy Trần Sanh (ông này sống nhờ tại trường học Hóa Vũ ở Phổ Đà, cha ông ta dạy học tại trường này)
Dạy dỗ bậc anh tài trong thiên hạ
Mạnh Tử cho rằng bậc quân tử có ba điều vui(*) còn hơn làm vua thiên hạ, điều thứ ba chính là được dạy dỗ bậc anh tài trong thiên hạ. Có thể thấy rằng chuyện giáo dục anh tài rất lớn lao, trách nhiệm rất nặng, quan hệ thật chẳng phải nông cạn. Ấy là vì nếu bậc anh tài được giáo dục sẽ nối tiếp được thánh nhân đời trước, chỉ bảo cho người học đời sau, giữ yên đất nước, khiến đời yên dân lành. Nếu không được giáo dục thì bậc thượng do không có khuôn phép [để noi theo] nên chẳng thể siêu quần xuất chúng, trở thành một kẻ tầm thường; còn bậc hạ sẽ bầu bạn với kẻ gian, đàn đúm với kẻ trộm cướp, làm quấy, làm ác, hoặc hãm thân trong phường gian thần tặc tử mà chẳng tự biết! Bất Huệ khi trẻ chẳng nỗ lực, đến già chẳng thành trò trống gì, trên phụ tấm lòng sư phụ dạy dỗ, dưới bị mất đi niềm vui giáo dục bậc anh tài. Chỉ mong anh tài trong thiên hạ đều được giáo dục, cùng hưởng cái tâm vui sướng ấy, chưa từng một ngày nào quên đi điều đó!
Phát phẫn học hỏi
Ông tướng mạo xuất chúng, thông minh hơn người, nếu chịu phát phẫn học hỏi, tương lai nhất định đạt đại thành tựu chẳng thể suy lường được! Chỉ sợ ông ham chơi, luống uổng thời gian, đến nỗi tài vén mây ngút trời trở thành cái tài quẩn quanh trong gang tấc. Bài thơ đã nói chiều qua, sợ ông chưa thể nhớ được, nên hôm nay chép lại đưa cho ông, mong giúp phần tạo nên cái tâm phát phẫn học hành cho ông ngõ hầu trở thành bậc đội trời đạp đất vô song trong cả cõi đời. Thơ rằng:
Thiếu niên thanh xuân tự quá câu,
Song tiền sự nghiệp cánh hà như,
Dục vi thiên hạ vô song sĩ,
Tu độc nhân gian vạn quyển thư,
Vũ lộ nan tư khô căn thảo,
Phong lôi đản hóa hữu lân ngư,
Tương Như157 bất phẫn đề kiều chí
Yên đắc cao thừa tứ mã xa
(Tạm dịch:
Tuổi xuân như bóng bạch câu,
Bên song sự nghiệp biết đâu mà lường?
Muốn thành thiên hạ vô song,
Hãy nên đọc lấy muôn vàn quyển văn,
Cỏ khô rễ đẫm sương vô ích,
Cá có vảy sấm gió mới thành,
Bên cầu phẫn chí ghi thề,
Tương Như mới có ngựa xe dập dìu!)
Lại nói:
Tam xích Long Tuyền, vạn quyển thư,
Lão thiên sanh ngã ý hà như?
Sơn Đông tể tướng, Sơn Tây tướng,
Bỉ trượng phu hề ngã trượng phu!
(Long Tuyền ba thước, sách vàn muôn,
Trời sanh ra tớ, há chuyện xuông?
Sơn Đông tể tướng, Sơn Tây tướng,
Người trượng phu, ta cũng trượng phu!)
Hai bài thơ ấy của cổ nhân nhằm khích lệ tấm lòng anh tài, có thể nói là thân thiết, khẩn thiết đến cùng cực không chi hơn được nữa! Mong ông hãy đọc kỹ, nghĩ chín chắn thì may mắn lắm thay!
_________________________________________________________
(*) Theo Mạnh Tử, người quân tử có ba điều vui trọng yếu trong cuộc đời:
1. Hiếu kính cha mẹ, gia đình hòa thuận, cha mẹ anh em cùng vui hưởng niềm vui thiên luân.
2. Dùng lương tâm đối xử người khác, bỏ nhiều lấy ít, nghiêm khắc với bản thân, khoan dung với người, hành xử chẳng thẹn với trời.
3. Giáo dục bậc anh tài không mệt mỏi.
Đoạn: "Chẳng cầu những phước lạc trời - người đời này, đời sau, chỉ nguyện báo hết mạng tận được Phật tiếp dẫn vãng sanh. Sáng sao chiều vậy, niệm đâu nghĩ đấy, niệm cực công thuần, cảm ứng đạo giao, đến lúc lâm chung ắt được thỏa nguyện"
"Sáng sao chiều vậy, niệm đâu nghĩ đấy" chính là thời khóa công phu sáng tối giữ gìn nghiêm minh, cẩn mật, suốt ngày niệm Phật, nhiếp tâm vào câu Phật hiệu, tai nghe tiếng mình niệm.
"Niệm cực công thuần, cảm ứng đạo giao", dày công huân tập, miên mật, đều đặn, không bỏ sót, tận lực cho một môn học [niệm Phật] đến mức thuần thục. "Cảm ứng đạo giao", bình thời đã cảm ứng đạo giao [nhờ tín nguyện, niệm Phật], thế thì, "đến lúc lâm chung ắt được thỏa nguyện".
Đoạn: "Hãy nên tận lực giữ gìn Thanh Quy, tận lực tu Tịnh nghiệp, sống làm gương cho nữ nhân, chết dự vào Liên Trì, mới khỏi phụ công trốn khỏi hầm lửa vạn trượng, đích thân làm đệ tử Như Lai."
"Thân người khó được nay đã được, Phật Pháp khó nghe nay đã nghe...", đã [tạm] trốn được khỏi hầm lửa vạn trượng, lại gặp được Chánh pháp, thế nên hãy "tận lực giữ gìn Thanh quy, tận lực tu Tịnh nghiệp" ngõ hầu sống thì làm gương cho đời, chết dự vào Liên Trì hải hội, liễu sanh thoát tử, vĩnh viễn chẳng còn bị đọa trong Tam đồ. Từ đây hưởng pháp lạc an vui, tấn tu một đời trọn thành Phật đạo, nếu nhìn lại những gì gọi là phú quý thế gian chẳng khác nào bọt bóng, bào ảnh, "hệt như ngục tù, biển độc" [mà thế gian cứ cho là vui].
Văn Sao Tăng Quảng Chánh Biên
Đai Sư Ấn Quang
